- Srebrenitsa Katliamı’nın 30. yılında bin kişi hâlâ kayıp. Uluslararası Af Örgütü, soykırım inkârının mağdurları ikinci kez yaraladığını belirtti.
Srebrenitsa Katliamı’nın üzerinden otuz yıl geçti ancak hâlâ bin kişinin akıbeti bilinmiyor. Uluslararası Adalet Divanı tarafından soykırım olarak tanınan bu toplu kıyım, 11 Temmuz’da tüm dünyada anılırken, kayıpların bulunamaması ve soykırımın hâlâ bazı kesimlerce inkâr edilmesi, acıları derinleştirmeye devam ediyor.
30 yıl sonra bile binlerce aile bekleyişte
1995 yılının Temmuz ayında, Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından Bosna-Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’da gerçekleştirilen katliamda, 8 binden fazla Boşnak erkek ve çocuk öldürüldü. BM’nin “güvenli bölge” ilan ettiği Srebrenitsa’da yaşanan bu trajedi, Uluslararası Adalet Divanı tarafından 2007 yılında açıkça soykırım olarak tanımlandı.
O günden bu yana, 7 binden fazla kurbanın naaşı toplu mezarlardan çıkarılarak kimlikleri belirlendi ve defnedildi. Ancak yaklaşık 1000 kişi hâlâ kayıp. Kimi hâlâ toprak altında kimliksiz bir şekilde yatıyor, kimi hiç bulunamadı.
Soykırım inkârı acıyı derinleştiriyor
Uluslararası Af Örgütü Avrupa Bölgesel Direktör Yardımcısı Dinushika Dissanayake, Bosna’daki anma törenleri öncesinde yaptığı açıklamada, ailelerin hâlâ travmayla mücadele ettiğini söyledi:
“Aileler kalıcı travmalarla mücadele ederken, bir yandan da bölgenin çeşitli yerlerinde üst düzey yetkililerin suçlarını inkar etme ve soykırım suçu ile insanlığa karşı işlenen suçlardan hüküm giymiş kişileri yüceltme çabalarıyla da karşı karşıya kalıyor.”
Dissanayake’ye göre, soykırımı inkâr etmek yalnızca mağdurlara yapılan bir saygısızlık değil, aynı zamanda uluslararası mahkemelerin kesin kararlarını da hiçe saymak anlamına geliyor:
“Soykırım inkarı yalnızca öldürülenlere ve ailelerine yönelik ağır bir hakaret değil, aynı zamanda Srebrenitsa’da işlenen fiillerin şüpheye yer bırakmayacak şekilde soykırım kapsamına girdiğini belirleyen uluslararası mahkemelerin kesin kararlarının da reddedilmesidir.”
Adalet yavaş işliyor
Her ne kadar Ratko Mladiç ve Radovan Karadziç gibi savaşın sembol isimleri yargılanmış olsa da, Bosna-Hersek’teki yerel mahkemelerde hâlâ birçok dava sürüyor. Yüzlerce fail hakkında açılan dosyalar hâlâ sonuçlandırılamamış durumda. Bu da adaletin hâlâ yerini tam olarak bulmadığını gösteriyor.
BM, 11 Temmuz’u anma günü ilan etti
Uluslararası topluluk, bu katliamın unutulmaması ve benzer acıların tekrar yaşanmaması için harekete geçti. Mayıs 2024’te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 11 Temmuz’u “Srebrenitsa Soykırımını Uluslararası Düşünme ve Anma Günü” olarak kabul etti.
Katliamın 30. yılı vesilesiyle düzenlenen törenlerde yalnızca kayıplar anılmıyor; aynı zamanda hâlâ süren mücadele, inkâr ve adaletsizlik de gündeme taşınıyor. 1000 kayıp için bekleyen aileler, bir gün sevdiklerine kavuşma umudunu koruyor.
Leave a comment